Birlikte Olmanın Bereketi

   Allah azze ve celle’nin yarattıkları üzerindeki kuralı,  aralarında ülfet ve birliktelik olmadan doğru-dürüst yaşayamayacakları şeklinde gerçekleşmiştir. İslam, yaratılışa uygun olan dindir. İnsanlar arasında yakınlık ve samimiyet kurulması için onları birbirleriyle tanışmaya yönlendirmiştir. 

(Ey insanlar! Doğrusu biz sizi bir erkekle bir dişiden yarattık. Ve birbirinizle tanışmanız için sizi milletlere ve kabilelere ayırdık. Muhakkak ki Allah katında en değerliniz O’ndan en çok korkanınızdır.) (49/el-Hucurât/13) 

İnsanlarla tanışma ve onların arasına karışma eğilimi, cemaatle yaşamaya ve düzenliliğe yönlendiren İslami direktiflerde de varolan köklü bir eğilimdir.

Birliktelikte; nefisler istikrara kavuşur, bilgiler doğru olur, kültürel faaliyetler yaygınlaşır ve faziletli bir şekilde medenileşme hareketi zirveye ulaşır. Allah’a basiret ile ibadet edilir. Din yolu açıkça ortaya çıkar. İyilik artar ve hile azalır. İslam’ın birlikteliği tercih etmesi O’nun birçok âdâbında ve hükmünde kendini gösterir. 

İnsandan istenilen en şerefli şeylerden biri olan ibadet bir manastıra çekilmek ve bir hücreye kapanmak değildir. Cemaatle namaz niçin konulmuştur? Cuma namazları kimlere farz kılınmıştır? Bayram namazları, istiska (yağmur isteme) ve cenaze namazlarındaki hikmet nedir? Sevinç ve mutluluk anlarında, korku ve şiddet vakitlerinde, bayramlarda ve başsağlığı dilemelerde, hasta ziyaretlerinde ve cenaze törenlerinde bir araya gelmenin hikmeti nedir? Şayet ümmet mensuplarının ilişkileri sağlam olmazsa, kardeşlik ve cemaat hukuku korunmazsa bütün bunlar asla gereği gibi yerine gelmez!

Birlikteliği korumak için İslam’da birtakım hükümler ve edep kuralları belirlenmiştir. Selam vermek ve selamı yaymak bunlardan biridir. Selamı almak vacip kılınmıştır. Tokalaşma, gülümseme ve güleryüzlülük de bu kurallardandır. Sevginin açıkça gösterilmesi emredilmiştir. Mü’minler, karşılıklı hediyeleşmeye; akrabalara, yetimlere, miskinlere ve yolda kalmışlara iyilik yapmaya teşvik edilmiştir. İçki, kumar, sahtekarlık, küskünlük ve haddi aşan tartışma gibi çekişmeye yol açacak sebepler, kin ve düşmanlık yaratacak unsurlar ve ilişkileri koparmaya götüren etkenler haram kılınmıştır.

Bazı değerli insanlar zamanın bozukluğunu, sapıklık yollarının çokluğunu ve kötülüğe davet edenlerin çalışmalarını mazeret olarak öne sürebilir. Onlar bilmezler mi ki; geri çekilmek, sapıklığın saldırılarını daha da artırır ve toplumun içinde bulunduğu karanlık daha da genişler. Niçin sapıklara, heva ve heves sahiplerine karşı koymaya yönelmezler. Toplulukla el ele veren ve kardeşlerinin gücüne güç katan, hayırdan payına düşeni yerine getirmiştir.

İnsanlardan uzak durmak kişiyi başkalarının namusuna dil uzatmaktan, dedikodu ve laf taşımaktan, insanları hoşlanmadığı lakaplarla çağırmaktan ve kişinin yapısının kötülüklerle bozulmasından kurtarsa da salih insanların arasına karışmak bütün bu kusurlardan kişiyi zaten alıkoyar. Nasihatin bir yerde faydası olmazsa diğer bir yerde faydası olur. Yönlendirme bir an yararlı olmazsa başka bir an yararlı olu. Görev tebliğ etmektir. Hidayet ise Allah’ın elindedir; fakat Allah bir kısmınızı diğer bir kısmınız ile imtihan eder.

Birliktelik ve cemaat ile kastedilen, bütün vakti toplantılarda geçirmek değildir. Gerçekte her insanın kendi özel işini görmek için ya da nafile ibadet için nefsiyle başbaşa kalacağı vakitlere ihtiyacı vardır. 

Ömer radıyallahu anh, bu gibi durumları gözönünde bulundurarak şöyle der: “Uzletten (insanlardan uzak durarak yalnız kalmaktan) nasibinizi alın!” Doğrusu, müslümanın vaktini güzel bir birliktelik ve yararlı bir yalnızlık arasında pay etmesidir. Böylece iki durumdan da kendisine yarayacak şeyler çıkarır. Birliktelikte müslüman; doğruluk, dürüstlük ve vefa sahibi insanlardan, aralarında yaşayacağı arkadaşlar seçer. O arkadaşlar rahatlık anında bir süs ve sıkıntı anında bir hazırlıktır. 

Hikmetli bir sözde şöyle söylenir: “Kendisine kardeşler aramayan insanların en acizlerindendir. Ondan daha acizi ise, o kardeşleri elde edip daha sonra sevgilerini kaybedendir. Kendisi için güzeli seçebilen kişi ancak başkası için güzeli seçebilir.” Ali radıyallahu anh şöyle der: “Arkadaşlığın şartı hatayı bağışlama, sosyal yaşamda hoşgörü ve darlıkta tesellidir.”

Arkadaşların, ilişkilerinde yapması gereken doğal davranmak ve yapmacıklıktan uzak durmaktır. Davranışlarda kolaylığı yaymak, zor durumlardan ve çirkin iki yüzlülükten uzak durmak bağları kuvvetlendirir ve sevgiyi çeker.